Công tác thương binh, liệt sỹ, chính sách hậu phương Quân đội là một trong những chính sách lớn của Đảng và Nhà nước; nội dung quan trọng của công tác đảng, công tác chính trị trong lực lượng vũ trang, có vị trí, vai trò quan trọng, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của các đối tượng chính sách, xây dựng hậu phương Quân đội vững mạnh, tạo động lực chính trị, tinh thần to lớn, trực tiếp tác động đến sự nghiệp xây dựng Quân đội, tăng cường quốc phòng - an ninh, bảo vệ Tổ quốc, giữ vững ổn định chính trị - xã hội trong tình hình mới. 

          Quán triệt và thực hiện các nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị, thấm nhuần sâu sắc truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, những năm qua, ngành Chính sách Quân đội đã tích cực, chủ động bám sát thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nhiệm vụ của Quân đội, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ban, ngành, cơ quan chức năng các cấp trong và ngoài Quân đội chủ trì nghiên cứu, tham mưu, đề xuất với Đảng và Nhà nước ban hành, triển khai thực hiện có hiệu quả các văn bản quy định về chế độ, chính sách đối với thương binh, gia đình liệt sỹ và công tác thương binh, liệt sỹ, chính sách hậu phương Quân đội, người có công với cách mạng; chế độ, chính sách đối với gia đình hạ sĩ quan, binh sĩ tại ngũ, lực lượng làm nhiệm vụ trên địa bàn chiến lược, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; chế độ phụ cấp đặc thù; đề xuất nhiều chủ trương, giải pháp và giải quyết với khối lượng lớn các tồn đọng chính sách sau các cuộc chiến tranh. Đặc biệt, thực hiện Chỉ thị 24/CT-TW, ngày 15/5/2013, của Bộ Chính trị và các quyết định của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo, công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ hy sinh trên các chiến trường ở cả trong nước và ngoài nước được triển khai và tổ chức thực hiện tích cực đạt hiệu quả tốt. 

          Với trách nhiệm chính trị, nghĩa tình đồng chí, đồng đội sâu đậm, sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp trong Quân đội, tinh thần tận tụy, trách nhiệm của đội ngũ cán bộ, nhân viên làm công tác chính sách toàn quân và sự quan tâm đặc biệt, sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành và cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội, của nhân dân trong nước và nước bạn Lào, Campuchia,... đến nay, các đơn vị Quân đội đã tổ chức tìm kiếm, quy tập được trên 951.163 hài cốt liệt sỹ (ở Lào: 35.252 hài cốt; Campuchia: 55.650 hài cốt; trong nước: 860.261 hài cốt). Trong đó, nhiều hài cốt liệt sỹ đã được các cơ quan chức năng xác minh tên, tuổi, quê quán và được bàn giao về địa phương, gia đình theo đúng quy định. Chủ động phối hợp với Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề xuất, ban hành và triển khai thực hiện các văn bản quy định, hướng dẫn giải quyết chế độ, chính sách đối với các trường hợp bị thương, hy sinh trong khi làm nhiệm vụ quốc phòng, an ninh; nhất là, đối với các trường hợp còn tồn sót trong các cuộc chiến tranh, trường hợp không còn lưu giữ đầy đủ giấy tờ... Tính từ năm 2007 đến nay, các cơ quan, đơn vị Quân đội đã tiếp nhận hồ sơ, tổ chức xác minh, kết luận, đề nghị cấp có thẩm quyền công nhận 1.052 liệt sỹ; tổ chức giám định, cấp giấy chứng nhận thương binh cho 7.003 trường hợp; 6.431 trường hợp được công nhận bệnh binh, bảo đảm chặt chẽ, dân chủ, công khai, đúng quy định. 

          Thực hiện pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng, Bộ Quốc phòng đã chỉ đạo toàn quân tổ chức thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, kịp thời các chế độ, chính sách hiện hành đối với các đối tượng người có công thuộc diện quân đội quản lý; chủ động phối hợp với các bộ, ban, ngành, địa phương có liên quan đề xuất và giải quyết có hiệu quả các vướng mắc, phát sinh trong thực hiện chính sách đối với người có công với cách mạng. Đồng thời, ban hành và triển khai thực hiện nhiều chủ trương, giải pháp đẩy mạnh các hoạt động và phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”; xã hội hóa, triển khai thực hiện sâu rộng trong toàn quân với nhiều nội dung thiết thực, hình thức đa dạng, phong phú. Nổi lên là, chủ trương hỗ trợ thân nhân liệt sỹ trong Quân đội; xây dựng nhà tình nghĩa; tặng phương tiện, trang bị y tế, trang thiết bị dùng chung cho các Trung tâm Điều dưỡng thương binh; đổi mới cách thức phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam anh hùng; giải quyết việc làm cho con liệt sỹ, thương binh nặng; đỡ đầu làng Hữu nghị; tổ chức các hoạt động thăm hỏi, tặng quà, khám, chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí đối với đối tượng chính sách và người có công với cách mạng; hỗ trợ kinh phí tu sửa nâng cấp nghĩa trang, chăm sóc phần mộ liệt sỹ; xây mới và sửa chữa hàng ngàn nhà tình nghĩa, nhà đồng đội; quyên góp, tặng hàng chục ngàn sổ tiết kiệm cho các gia đình chính sách... Từ năm 2007 đến nay, các đơn vị trong toàn quân đã vận động cán bộ, chiến sĩ và huy động các nguồn đóng góp Quỹ Đền ơn đáp nghĩa được trên 618 tỷ đồng; xây dựng hơn 12.500 nhà tình nghĩa; tạo việc làm cho hơn 300 con thương binh, liệt sỹ. 

          Bám sát các quan điểm của Đảng, quy định của Nhà nước, thực tiễn tình hình kinh tế - xã hội của đất nước và đặc thù hoạt động của Quân đội, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị và Ngành Chính sách Quân đội đã chỉ đạo các đơn vị phát huy nội lực, động viên, kết hợp các nguồn lực, chăm lo và thực hiện ngày càng tốt hơn chính sách đối với hậu phương Quân đội. Các chế độ, chính sách đối với gia đình quân nhân, công nhân và viên chức quốc phòng tại ngũ không ngừng được hoàn thiện, bảo đảm ngày càng tốt hơn đời sống vật chất, tinh thần đối với gia đình cán bộ, chiến sĩ. Đồng thời, tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương tổ chức tốt các hoạt động thăm hỏi, động viên và hỗ trợ kịp thời những trường hợp có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn (thiên tai, hỏa hoạn, rủi ro...), công tác ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển, đảo.     Thực hiện tốt việc cấp thẻ bảo hiểm y tế đối với thân nhân quân nhân, công nhân và viên chức quốc phòng tại ngũ; hỗ trợ kinh phí, đào tạo, cấp thẻ học nghề, giới thiệu việc làm cho quân nhân xuất ngũ. Cùng với đó, các địa phương đã tổ chức tốt các hoạt động thăm hỏi, gặp mặt, tặng quà nhân dịp các ngày lễ, Tết, ngày truyền thống đối với cán bộ Quân đội nghỉ hưu; chính sách hỗ trợ đối với các đối tượng bị bệnh hiểm nghèo, bệnh cần chữa trị dài ngày, bệnh tâm thần, người hiếm muộn, vô sinh trong Quân đội,... từng bước đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang, nhân dân và đối tượng chính sách, góp phần tăng cường động lực chính trị - tinh thần cho bộ đội trong thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc thời kỳ mới.

          Thấm nhuần sâu sắc đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa” của dân tộc, thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng, từ năm 2002 đến nay, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng đã chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương nghiên cứu, đề xuất với Đảng, Nhà nước nhiều Đề án lớn về chế độ, chính sách đối với các đối tượng tham gia kháng chiến, tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế; đồng thời, chủ trì chỉ đạo các đơn vị, địa phương triển khai, tổ chức thực hiện đạt kết quả tốt. Đến nay, toàn quốc đã có hơn 3 triệu người được hưởng chế độ trợ cấp một lần hoặc hằng tháng, chế độ bảo hiểm y tế, mai táng phí theo các quyết định của Thủ tướng Chính phủ... Qua đó, tiếp tục củng cố niềm tin của nhân dân, đối tượng chính sách đối với Đảng, Nhà nước và Quân đội, góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định tình hình chính trị - xã hội ở các địa phương và cả nước.

          Cùng với những kết quả đạt được nêu trên, công tác thương binh, liệt sỹ, chính sách hậu phương Quân đội và phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” trong những năm qua còn có những hạn chế nhất định. Nổi lên là, việc tuyên truyền, phổ biến về chế độ, chính sách, nhất là những chủ trương, chính sách mới ban hành chưa thực sự sâu, rộng. Trách nhiệm của một số cấp ủy, chỉ huy đơn vị trong chỉ đạo thực hiện có mặt còn hạn chế; một số ít cán bộ, nhân viên làm công tác chính sách nắm nguyên tắc, quy trình, thủ tục giải quyết chế độ, chính sách chưa sâu nên việc tổ chức thực hiện, bảo đảm chế độ, chính sách cho một số đối tượng chưa thực sự chu đáo, kịp thời; một số nơi còn xảy ra sai sót, tiêu cực phải xử lý...

          Thời gian tới, sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, xây dựng Quân đội: cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại đang đặt ra những yêu cầu mới rất cao và toàn diện. Trong khi đó, nhiệm vụ nghiên cứu, tham mưu đề xuất, chỉ đạo và thực hiện chính sách ngày càng tăng; các tồn đọng chính sách trong các cuộc chiến tranh vẫn còn lớn với tính chất ngày càng khó khăn, phức tạp đòi hỏi công tác thương binh, liệt sỹ, chính sách hậu phương Quân đội phải có nhiều chủ trương, giải pháp tích cực, hiệu quả; tập trung vào thực hiện tốt một số nội dung, giải pháp cơ bản sau:

          Một là, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục làm cho mọi cán bộ, chiến sĩ nhận thức đúng mục đích, ý nghĩa của công tác thương binh, liệt sỹ, chính sách hậu phương Quân đội và phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”. Đây là vấn đề quan trọng, tạo cơ sở cho việc thống nhất nhận thức và hành động của toàn quân, bảo đảm cho công tác này phát triển cả về bề rộng và chiều sâu, đạt được hiệu quả thiết thực. Công tác giáo dục, tuyên truyền cần tập trung làm cho mọi đối tượng, nhất là đội ngũ cán bộ chủ trì các cấp có nhận thức đầy đủ, đúng đắn về các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác thương binh, liệt sỹ, chính sách hậu phương Quân đội, truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc ta, góp phần tích cực vào việc giữ vững ổn định chính trị - xã hội ở từng địa phương và trên cả nước, tạo động lực xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, phát huy đầy đủ tình cảm, ý thức trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong thực hiện có hiệu quả công tác thương binh, liệt sỹ, chính sách hậu phương Quân đội. Trên cơ sở nhận thức đúng, đề cao tinh thần trách nhiệm trong tổ chức thực hiện, bảo đảm cho chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân đội đối với các gia đình thương binh, liệt sỹ, người có công được thực hiện một cách đúng đắn, phù hợp, đáp ứng được được nguyện vọng, lòng mong mỏi của thân nhân các đối tượng chính sách và người có công. 

          Hai là, thường xuyên nắm vững và quán triệt sâu sắc các nghị quyết của Đảng, nhất là Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Nghị Quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ X; chính sách và pháp luật của Nhà nước, chỉ thị, mệnh lệnh của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, chỉ thị công tác đảng, công tác chính trị của Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị trong triển khai tổ chức thực hiện công tác thương binh, liệt sỹ, chính sách hậu phương Quân đội. Cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp cần nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện, bảo đảm đúng với quan điểm, tư tưởng chỉ đạo của Đảng, định hướng cải cách chính sách của Nhà nước; đồng thời, chủ động xác định kế hoạch, giải pháp thực hiện phù hợp với đặc điểm của từng đơn vị, địa phương. Trong quá trình thực hiện, các đơn vị cần gắn công tác này với nhiệm vụ chính trị được giao; chú ý kết hợp chặt chẽ với công tác dân vận, xây dựng cơ sở chính trị - xã hội địa phương vững mạnh. Thường xuyên bám sát thực tiễn hoạt động của cơ sở; chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng trong và ngoài Quân đội, các địa phương để thực hiện có hiệu quả công tác thương binh, liệt sỹ, chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội và phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” trong thời kỳ mới. Tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 368-CT/QUTW, ngày 12/6/2016, của Thường vụ Quân ủy Trung ương về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác chính sách đối với Quân đội, hậu phương Quân đội giai đoạn 2016 - 2020; phát huy kinh nghiệm và kết quả thực hiện 5 chương trình tình nghĩa; huy động mọi nguồn lực, thực hiện có hiệu quả các chính sách xã hội trong Quân đội; phối hợp thực hiện tốt các chương trình xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông thôn mới gắn với địa bàn đóng quân, vùng biên giới, biển, đảo. 

          Ba là, phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, của các tổ chức, các lực lượng, các cấp, các ngành trong và ngoài Quân đội trong nghiên cứu, tham mưu đề xuất và tổ chức thực hiện công tác thương binh, liệt sỹ, chính sách hậu phương Quân đội. Đây là một đòi hỏi khách quan, đồng thời là một bài học kinh nghiệm quan trọng trong quá trình thực hiện công tác thương binh liệt sỹ, chính sách hậu phương Quân đội. Do đó, để phát huy sức mạnh tổng hợp trong nghiên cứu, đề xuất và chỉ đạo, tổ chức thực hiện công tác thương binh, liệt sỹ, chính sách hậu phương Quân đội, cần có cơ chế, chính sách phù hợp, phát huy đầy đủ vai trò, trách nhiệm, tính chủ động, tích cực của các cơ quan, đơn vị, địa phương; sự đồng thuận của các cấp, các ngành và nhân dân. Chủ động, linh hoạt động viên và kết hợp các nguồn lực, các công cụ, phương tiện; không ngừng đổi mới, hoàn thiện phương thức phối hợp nghiên cứu, đề xuất và tổ chức thực hiện công tác thương binh, liệt sỹ, chính sách hậu phương Quân đội phù hợp với điều kiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa hiện nay. 

          Bốn là, thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với người có công với cách mạng; giải quyết các tồn đọng chính sách trong chiến tranh; nâng cao hiệu quả công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ trong tình hình mới. Theo đó, toàn quân tiếp tục quán triệt, triển khai nghiêm túc các văn bản quy định của Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị, tổ chức thực hiện chặt chẽ, chu đáo các chế độ, chính sách đối với người có công với cách mạng, người bị thương, bị bệnh, thân nhân các liệt sỹ; tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra, tích cực giải quyết các trường hợp còn tồn đọng, không để xảy ra sai sót, tiêu cực. Tiếp tục quán triệt, thực hiện có chiều sâu, hiệu quả Chỉ thị 24-CT/TW của Bộ Chính trị, Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo. Cùng với đó, cần mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế; đẩy mạnh phong trào vận động “Cung cấp thông tin mộ liệt sỹ” trên phạm vi cả nước, của những đồng đội liệt sỹ đang sống và đồng bào đang làm ăn, sinh sống ở trong, ngoài nước và hội cựu chiến binh các cấp; triệt để khai thác các nguồn thông tin lưu trữ; làm tốt công tác phối hợp, nâng cao hiệu quả việc xác định danh tính hài cốt liệt sỹ... 

          Năm là, tích cực đổi mới nội dung, phương pháp trong thực hiện chính sách hậu phương Quân đội và phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”. Trên cơ sở chương trình, kế hoạch đã xác định, lãnh đạo, chỉ huy các cấp cần bám sát thực tiễn để có các giải pháp tổ chức thực hiện cụ thể, linh hoạt, bảo đảm phù hợp với sự phát triển của đất nước và nhiệm vụ xây dựng Quân đội, xây dựng đơn vị trong thời kỳ mới. Chủ động, nhạy bén trong tham mưu, đề xuất với cấp ủy, chính quyền địa phương phát huy vai trò của các tổ chức trong hệ thống chính trị và vận động quần chúng nhân dân cùng phối hợp thực hiện. Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” cần được tiếp tục duy trì rộng khắp và thường xuyên ở các cấp với nhiều nội dung, chương trình hoạt động và cách làm sáng tạo, bảo đảm vừa có giá trị động viên thiết thực đối với các đối tượng chính sách vừa có ý nghĩa giáo dục lòng yêu nước, tự hào về truyền thống đấu tranh cách mạng, động viên tình cảm, trách nhiệm của toàn quân, toàn dân đối với công tác chăm sóc người có công trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc. Hoàn thành việc giải quyết chế độ, chính sách đối với người tham gia kháng chiến giải phóng dân tộc, tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế sau ngày 30/4/1975; đẩy nhanh tiến độ thực hiện chính sách đối với đối tượng dân công hỏa tuyến. Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất giải quyết các vướng mắc, phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện; chủ động đề xuất ban hành và triển khai thực hiện chính sách đối với người có công định cư ở nước ngoài theo chủ trương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng. 

          Thực hiện tốt các giải pháp trên là cơ sở để tiếp tục phát huy kết quả công tác thương binh, liệt sỹ và chính sách hậu phương Quân đội trong điều kiện mới, góp phần bảo đảm cho đạo lý, truyền thống của dân tộc, chính sách của Đảng, Nhà nước, Quân đội đối với các gia đình thương binh, liệt sỹ, người có công và chính sách hậu phương Quân đội đi vào cuộc sống, tạo động lực chính trị, tinh thần to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay./.

Thiếu tướng Trần Quốc Dũng, Cục trưởng Cục Chính sách,

Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam

Nguồn: chinhsachquandoi.gov.vn